Merak Kabineleri #14
Geçtiğimiz seneden gözümüze takılan birtakım listelerle 2025'e merhaba diyoruz!
(Ortalama Okuma Süresi: 8 dk)
0.ÖZET
2024 hiç kolay bir yıl olmadı. Aslına bakarsanız, 2023 kolay mıydı, onu da tam hatırlayamıyorum. Peki, 2025 nasıl bir yıl olacak? Bilim kurguda hayal edilen o "gelecek" projeksiyonları, filmlerde gösterildiği gibi gerçekleşmedi sanki.
Yeni yıla girerken her türlü kötülüğe, adaletsizliğe ve eşitsizliğe rağmen aradığım motivasyonu ve umudu Ömer Madra’nın
ekibi adına kaleme aldığı yeni yıl paylaşımında buldum. Umarım sizlerin de hoşuna gider.
Yeni yıl bir yandan hediyeler, çam ağacı, neon lambalar, baston şekerler, tombala, renkli kutlamalar ve maalesef havai fişek gösterileri; diğer bir yandan da bir anda her yerde karşımıza çıkmaya başlayan listeler demek. Ben de yeni yılın ilk sayısında miladi takvimin birinci ayı Ocak yani “January”e ismini veren çift başlı Roma tanrısı Janus'tan aldığım ilhamla bakışımı 2024’e çeviriyor ve çeşitli bazı kültür-sanat mecralarında gördüğüm listelerle kendimce ardımızda bıraktığımız yılın ilgi çekici olduğunu düşündüğüm gelişmelerine dair bir “z raporu” almaya çalışıyorum.
Yeni yıl dileklerimizi bültenin sonunda ulaşabileceğiniz Müze Yorgunluğu podcastimizle sesli olarak gönderiyoruz.
2024’ün gözümüze takılan listeleri:
Müjde! Hyperallergic seçkisiyle 2024’ün “best of”ları severek takip ettiğiniz
bültenle posta kutunuza geldi! Arkeolojiden sosyal medyadaki viral meme’lere uzanan 2024’ün en iyileri listesi ve bu listeler arasından sizin için listelediklerimiz:"Hyperallergic’in “arkeolojinin en iyi”leri listesinde Çatalhöyük’teki kazılardan elde edilen “dünyanın en eski ekmeği (?)”, Çin’deki Shanghai Müzesi Antik Mısır temalı sergisiyle ilişkili etkinliklere izleyicilerin kedileriyle katılabilmesi gibi haberler yer alıyor.
2024 yılında bilim kurgu yazarı JG Ballard'ın 'Garden Of Time' isimli kitabından esinlenen Met Gala, ana akım basında rengarenk çiçeklerle süslenmiş gösterişli kıyafetlerle kendine yer buldu. Hyperallergic’in 2024’ün “en ateşli” sosyal medya videoları listesinde yer verdiği video ise objektifini Met Museum’ un kırmızı halısına değil; önündeki Filistin’e destek protestolarına çevirdi.
Bir yandan yeni yılın bitki örtüsünü oluşturan bu listelerin şeffaflığı, hangi kriterlere göre belirlendiği, etkisi ve gücü tartışıladursun, Hyperallergic yapmış yine yapacağını: 2024’ün en “güçsüz” sanat isimleri listesi.
Geçtiğimiz yıl yok olan ya da nesli tükenmekte olan türler listesine giren bir çok canlıyla birlikte pek çok yeni canlı türü de keşfedildi. Fem Güçlütürk, köşe yazısında 2024’te keşfedilen güve, balık, orkide ve zencefil türleriyle “kaybettiklerimize değil kazandıklarımıza odaklanabileceğimiz sakin bir yıl” diliyor; umarım bu mümkün olur. Zira Güney Amerika’daki Guyana’da bulunan tropik ormandan bir fotoğrafçının çantasıyla kilometrelerce seyahat eden bu güve, benim kültür ve doğa ikililiğine düşmemeye çalışan zihnimde bitmeyen sorgulamalar için bir başlangıç noktası.
- ekibinin 2024’te öne çıktığını düşündüğü sergilerden liste şeklinde bir seçki. Abdullah Ezik ise “farklı türden çalışmalara, telif-tercüme dengesi gözetmeye özen” göstererek 2024’ün öne çıkan sanat kitaplarını sıralıyor. 2024’ü değerlendirirken “ekranlara bakmaktan sıkıldım işaret parmağımla ‘scroll down’ yapmak değil sayfaları çevirmek isterim” diyenleri merakla beklediğimiz Argonotlar Almanak için şöyle alalım.
Nil Kural, Sezen Sayınalp, Bahar Çuhadar, Sevengül Sönmez, Elif Dastarlı bu yılın öne çıkan sergi, kitap, film, dizi, tiyatro favorilerini Evrensel’in Almanak 2024’ünde paylaştı.
Sanatatak, New York Times’ın Book Review ekibine göre 2024’ün en iyi 10 kitabı seçkisine, Medyascope 2024’te telifi biten yerli ve yabancı yazarlar listesine yer veriyor.
BBC’nin ilham veren 100 kadın listesinde adını Akbelen Ormanı Mücadelesiyle duyduğumuz İkizköy muhtarı Nejla Işık da yer alıyor.
Kültür ve Turizm Bakanlığı 2024’ün kendileri için nasıl geçtiğini bir takım reels videolarıyla aktarıyor. Turkuaz denizlerimiz, Türkiye’ye dönüşü sağlanan kültürel varlıklar, yaşayan miras, tarihe ışık tutan (nedense sadece) arkeolojik keşifler, “Dünyanın en BÜYÜK” festivali olan Kültür Yolu Festivali gibi çeşitli temalarda Bakanlığın “2024’e damgasını vurduğu” işler listeleniyor. Merkezi yönetimin kendi işlerini sıraladığı listesinden, yerel yönetimlerin kültür-sanat listelerine uzanmak istiyorum. Karşıma çıkan liste İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş.’den, Kültür A.Ş.’ye göre “2024’te ne vardı, ne yoktu?” bakmak isterseniz de burdan buyrun.
Doğu Yücel, 2024’ün en iyi filmlerini Fayn adına sıralarken, bizim de podcastimizde ve #12. bültenimizde yer verdiğimiz Dahomey, yılın belgeseli ünvanını yine kimselere bırakmıyor. Film listeleri demişken, Altyazı yazarlarına göre 2024’ün en iyi yerli filmlerine göz atmak isteyenler buraya.
Başladığımız gibi Hyperallergic’le kapatalım bu sayıyı ancak bu sefer ileriye Hyperallergic’e göre sanat dünyasının 2025’te yapması ve yapmaması gerekenler listesine hızlıca bakalım:
TIRNAK İÇİNDE: Sergi Kataloğu
“Yerden tavana gözler önüne serilen manzara şüpheye yer bırakmıyor: Koleksiyon, boşluktan nefret eden bir istilacı. Geçmişe ve bugüne ait sayısız sanat eseri ve işlevsel nesne envai çeşit yüzey üzerinde birebirleriyle ittifaklar kurmakla meşgul.”
Selen Ansen küratörlüğünde Arter’de gerçekleştirilen Farz Et Ki Sen Yoksun sergisinin Selen Ansen ve Süreyyya Evren tarafından hazırlanan kataloğuna yer veriyoruz. Gülşah, bu serginin küratöryel metninden tırnak içine aldığımız kısmı Müze Yorgunluğu konulu 7. podcastimizde dinleyicilerimiz için sesli okuyor.
Claudia Swan’ın Almanca’da Wunderkammern olarak bilinen (ve bizim bültenimiz Merak Kabinelerine de ismini veren) özel bir koleksiyon yapma biçimine odaklanan “Bir Harikalar Diyarı” yazısını okumak için sabırsızlanıyoruz.
Merak Kabineleri’nin 2025 yolculuğuna destek ve tanık olmak için aşağıdaki buton’a tıklkayıp e-postanızı bırakarak üye olabilirsiniz.